Ei van Columbus in Emmen? Nieuw onderzoek naar verwijderen medicijnresten uit afvalwater
De eerste uitkomsten van een nieuwe methode om medicijnresten uit rioolwater te halen voordat het wordt geloosd op het oppervlaktewater zijn veelbelovend. Maar hoe werkt deze nieuwe zuiveringstechniek werkelijk? En is het een methode die ook in de rest van Nederland kan worden toegepast en bovendien betaalbaar is? Deskundigen van waterschap Vechtstromen, drinkwaterbedrijf WMD, WLN en NieuWater zetten een volgende stap in het onderzoek naar de werking van waterzuivering door middel van biologisch actief kool, BODAC.
Sinds 2010 maakt NieuWater in de PuurWaterfabriek in Emmen ultra-puur water. Dat wordt gedaan met gezuiverd afvalwater van de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Emmen. Het zuivere water wordt gebruikt als proceswater in de industrie. Eén van de zuiveringstechnieken die wordt toegepast door NieuWater om alle stoffen uit het afvalwater te halen, is biologische actieve koolfiltratie met zuurstofdosering (BODAC).
Bacteriën zorgen in dit systeem, zo is eerder ontdekt, voor de afbraak van medicijnresten. Daarmee voorkom je dat de medicijnresten in het oppervlaktewater terecht komen. Deze techniek lijkt veelbelovend om breder toegepast te worden. Uit metingen blijkt namelijk dat het BODAC concept veel geneesmiddelen grotendeels (>80%) uit rioolwater (RWZI (rioolwaterzuivering) effluent (het in de rioolwaterzuiveringsinstallatie gezuiverde water dat geloosd wordt op oppervlaktewater)) verwijdert. Ook als het actief kool in de BODAC installatie al twaalf jaar oud is.
De geheimen van BODAC
Toch zijn alle ‘geheimen’ van BODAC nog niet ontrafeld. Daarom komt er een vervolg op het onderzoek dat plaatsvindt.
De BODAC-installatie van de PuurWaterfabriek wordt gevoed met water waar alle zichtbare deeltjes uit zijn gehaald met de zogenaamde ultrafiltratie (UF). Het zuiveren van rioolwater tot puur water is relatief duur. Daarom is het interessant om te onderzoeken hoe BODAC presteert wanneer het gevoed wordt met rioolwater van de RWZI dat alleen is gefilterd met een trommelzeef. Deze methode is goedkoper. Om dit te testen is in 2021 een BODAC pilot installatie (testinstallatie op kleinere schaal) gebouwd. De installatie is gevuld met koolkorrels uit de bestaande installatie. De resultaten van het pilotonderzoek zijn veelbelovend en vergelijkbaar met de bestaande installatie. Het werkt.
Tweede pilotonderzoek met verse kool
Maar daarmee is het onderzoek niet afgerond. Begin augustus is een tweede pilotonderzoek gestart, waarbij een BODAC pilot filter gebouwd is, gevuld met verse nieuwe koolkorrels. Bij dit pilotonderzoek wordt gekeken hoe lang het duurt voordat BODAC medicijnresten verwijdert op dezelfde wijze als in de bestaande installatie. Hierbij wordt onderzocht hoe de verwijdering van medicijnresten verloopt bij de opstart van het BODAC concept. In de eerste periode vindt adsorptie plaats en moet de bacteriegroei nog op gang komen.
Naar verwachting zijn begin 2023 de eerste resultaten van dit tweede pilotonderzoek bekend. Ook dan moet duidelijk worden of deze methode goedkoper is en inzetbaar op veel meer plekken in Nederland. De samenwerkende partijen hebben goede hoop dat dit ook mogelijk moet zijn. Daarvoor is dit onderzoek van groot belang.
Innovatiefonds
De pilot BODAC is het eerste project dat is gefinancierd vanuit het Vechtstromen Innovatiefonds. Met dit innovatiefonds, dat Vechtstromen in 2020 heeft ingesteld, wil het waterschap samenwerken met bedrijven en kennisinstellingen om innovatieve oplossingen te vinden voor de grote uitdagingen in het waterbeheer, zoals waterkwaliteit, klimaatverandering en duurzaamheid. Een externe innovatieraad adviseert het dagelijks bestuur over concrete innovatieprojecten en oordeelde dat de BODAC pilot een belangrijke bijdrage levert aan de zoektocht naar een duurzame, doelmatige en kosteneffectieve manier methode om medicijnresten te verwijderen uit afvalwater. Dat is ook de reden dat ook de STOWA (stichting onderzoek waterschappen) een bijdrage heeft geleverd aan dit project.
Uitvoering pilot onderzoek
Het BODAC pilot onderzoek wordt uitgevoerd vanuit een samenwerkingsverband tussen NieuWater, WMD Water, WLN en waterschap Vechtstromen. Daarnaast heeft Jotem Watersolutions een belangrijke rol gespeeld in de advisering omtrent- en de bouw van de BODAC pilot. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van het Innovatieprogramma microverontreinigingen uit water van STOWA (stichting onderzoek waterschappen) en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
RTV Drenthe heeft een mooi item geschreven over het pilot onderzoek.
