Energiefabriek levert schone stroom
Van poep zoveel mogelijk stroom maken. Dat is wat de nieuwe Energiefabriek van Waterschap Vechtstromen in Hengelo doet. Door een bepaald deel van het slib te koken voordat het wordt vergist, komt er nog meer biogas vrij die omgezet wordt in elektriciteit. Als de Energiefabriek helemaal 'af' is wordt de eigen zuivering in Hengelo van energie voorzien plus nog eens 3.500 huishoudens.
Op het terrein van de zuivering aan de Wegtersweg in Hengelo vallen de drie grote gistingsbollen direct op. "We produceren nu 12.000 kuub biogas per dag, maar dat wordt 20.000 kuub, omdat we meer slib gaan krijgen'', zegt Gerrit ten Damme, de zuivering beheerder van de zuivering in Hengelo. Het slib komt straks van 20 van de 23 zuiveringen van Vechtstromen. Alleen Coevorden, Emmen en Sleen doen niet mee, vanwege de grotere afstand en dus verminderde duurzaamheid. De rioolwaterzuivering in Hengelo kan er straks van draaien en nog eens 3.500 huishoudens, zo is er berekend.
Rondleiding
Ten Damme geeft een rondleiding op de zuivering en legt uit hoe het allemaal werkt. Eerst showt hij het vijzelgebouw en de roosterhark waarmee de grove stukken als maandverband en vochtige, niet-afbreekbare doekjes uit het rioolwater worden verwijderd. De wens om die niet meer in het toilet te gooien klinkt. De troep komt in een container en wordt uiteindelijk afgevoerd naar de vuilstort. "Elke maand twintig kuub'', zegt Ten Damme.
In de voorbezinktank wordt de poep vervolgens gescheiden van het water. Door de zwaartekracht. "Wat hier naar de bodem zinkt is slib. Primair slib noemen we dat, of vers slib. Het wordt zonder voorbehandeling naar de gistingsbollen gepompt, 150 kuub per dag. Het overgebleven vuile water wordt daarna in de beluchtingstank gezuiverd door speciale bacteriën.'' Deze bacteriën vermenigvuldigen zich zo snel dat het overschot moet worden afgevoerd. Dat noemen we secundair slib. Dit slib moet eerst worden ‘gekookt’ voor het naar de gistingsbollen gaat.
Het gezuiverde water gaat ondertussen naar de nabezinktanks. Daar zakken de speciale bacteriën die er nog in zitten naar beneden, waarna ze worden teruggebracht naar de beluchtingstank. Het water dat nu overblijft, is schoon genoeg om af te voeren in de Berfelobeek.
Vijfhonderd vrachtwagens
Het ‘koken’ van het secundaire slib is een nieuw proces, dat ingewikkeld is en zeer nauw luistert. Maar het is het waard. Want hierdoor wordt er meer biogas gewonnen en hoeft er minder restproduct (slibkoek) afgevoerd te worden naar de eindverwerking in Moerdijk. Scheelt toch mooi zo'n vijfhonderd vrachtwagens per jaar, weet Hugo Borger, de projectmanager van de Energiefabriek. "Het is iets totaal anders dan gewoon afvalwater zuiveren wat we hier doen. Het vereist ook hele andere werkwijzen en we zitten er 24 uur per dag en zeven dagen per week bovenop.” Een hoge mate van deskundigheid bij de storingsdienst is een vereiste. "Het luistert nauw. Als er één sensor stuk is, ligt de hele zaak stil.”
De eerste fase van de realisatie van de Energiefabriek begon in 2014. Het idee om het zogenaamde secundaire bacterieslib te vergisten via Thermische Druk Hydrolyse (TDH) kwam uit Noorwegen, meldt Hugo Borger. "De daar ontwikkelde techniek, zeg maar een grote snelkookpan, wordt hier in de praktijk toegepast. We waren de eerste met zo’n installatie in Nederland en we hebben het stapje voor stapje opgebouwd om het proces onder de knie te krijgen. We wilden zeker weten dat het rendement oplevert. Nou, dat doet het.''
Twents slib
Nu rijden er nog ongeveer twintig vrachtwagens per dag met Twents slib naar de Energiefabriek toe. Dat worden er, als de tweede fase van de bouw gereed is, zeker veertig. Ten Damme legt uit hoe de procedure werkt. "In de twee THD-reactoren wordt het slib onder een druk van 6 bar een half uur gekookt bij een temperatuur van 160, 170 graden. Het voordeel van koken is dat het slib beter wordt afgebroken. Daardoor kan er uiteindelijk meer biogas worden gewonnen in de gistingstanks. In die bollen is het 40 graden. Dat vinden de bacteriën lekker. Daar maken ze het gas. Straks zo'n 20.000 kuub per dag.''
Tweede fase
In de eerste fase van de Energiefabriek lag de focus op het bouwen van de THD-reactoren en het leren beheersen van het totale proces. In de tweede fase wordt de Energiefabriek verder uitgebouwd om het slib van bijna alle zuiveringsinstallaties van Vechtstromen te kunnen verwerken tot biogas en elektriciteit. De bouwwerkzaamheden kunnen tot enige overlast leiden. Maar straks wordt er jaarlijks wel 16 miljoen kWh elektriciteit geproduceerd. Op termijn, het jaartal 2025 wordt genoemd, wil Vechtstromen volledig energieneutraal zijn.
